FEMİNİST TİYATRO

Toplumsal cinsiyet farkındalığı, bilinci ve bilgisiyle yazılmış oyunlar, konusu kadın ve kadın sorunları olan ‘kadın’ oyunlarından çok temel farklılıklar gösterir. “Feminist” ya da “Toplumcu Feminist” oyunlar olarak da tanımlanabilecek bu kategori, bu farkındalığa sahip çıktığı noktada, konusu ne denli keskin ve çarpıcı da olsa, kadın oyunlarından öncelikle biçimsel düzeyde ayrılır. Üretim sürecinde de ciddi farklar taşıyan bu oyunların yapısı, dili ve karakterlerin temsil biçimleri erkek egemen bir dizge içinde üretilenlerden farklı olmalıdır. Yeni bir dramaturji, seyirciyle farklı bir iletişim kurmak için gereklidir. Bu bağlamda, var olan klasik/ dramatik kurgu, zaman ve mekân kullanımı, dil, beden dili, kadının temsil biçimi ve oyunculuk üslubunun konudan daha öne geçer biçimde yeni bir poetika ve bakış açıları üretecek biçimde düzenlenerek daha kökten bir farkındalık, duygu ve düşünce katmanı yaratabilmesi söz konusudur.

Konunun eski, yeni, bilindik, sıradan, ne olursa olsun bu yeni biçimlerle ve dramaturjiyle yeniden ele alınabilmesi, bunların tiyatro sanatında çoğalarak kolektif bir kadın dili, sesi ve sahne dili oluşturacak bir birikime ulaşması bu anlamda önemlidir. Ama daha da önemlisi kadının kendine has, kendi yaşam deneyimini aktarabildiği yeni bir öykü yapısı ve dil üretebilmesi, böylece bu dille diğer kadınlarla iletişim kurabilme olasılığıdır. Çünkü feminizm bir yandan da politik bir alandır ve içinde değiştirme gücü ve bilincini barındırmalıdır. Bu bağlamda feminist tiyatro eleştirisi de var olan kriterlerlerin dışında bir bakış açısı gerektirir. Ancak diğer yandan farklı feminist tiyatro biçimleri söz konusu olduğundan feminist tiyatrodan değil feminist tiyatrolardan söz etmek daha doğrudur.

TİJEN SAVAŞKAN KİMDİR?

Tijen Savaşkan, Boğaziçi Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdikten sonra Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sahne Dekorları ve Kostümü Bölümü bünyesinde açılan Kuramsal Tiyatro programında yüksek lisansını tamamladı. 1994 yılında İngiltere’de University Of Reading/ Film and Drama Bölümü’nden Feminist Tiyatro alanında yüksek lisans derecesi aldı. Savaşkan, toplumsal cinsiyet ve tiyatro, feminist eleştiri, yaratıcı drama, kadın çalışmaları, çocuk ve gençlik tiyatrosu, mekân çalışmaları, disiplinler arası sanat projeleri ve kültürel çalışmalar, çağdaş sanat /performans sanatı alanında ulusal ve uluslararası çalışmalar yaptı. 2003-2007 Uluslararası Leleg Enstitüsü ile ( Bodrum) live art ve mekân ve kadın odaklı çalışmalar, 2006 Antakya Çağdaş Sanat Buluşmaları, 2006-2008 Mos-ai-que adlı uluslararası bir performans grubuyla dramaturg ve sanatçı olarak Marsilya, Lizbon, İstanbul üçgeninde çalıştı. Son dönemde üç kadın meslektaşı ile birlikte toplumsal cinsiyet ve feminist tiyatro bağlamında kolektif eleştiri alanında çalışmalar yapmaktadır.